• p10

    • فیلم معرفی کتاب

    موسیقی و سماع کیهانی

    وضعیت: ناموجود

    ناشر: نجم کبری

    پدید آورندگان: دکتر کاظم محمّدی

    موضوع: موسیقی و سماع کیهانی

    قطع: رقعی

    نوع جلد: شومیز

    تاریخ نشر: 1388

    نوبت چاپ: اول

    رده دیوئی: -

    شابک: ISBN 978-964-2905-20-1

    قیمت : 25,000 تومان

    تعداد صفحات :

    207

    شمارگان :

    2200

    از مسائل بسیار مهمّ در تصوّف و عرفان اسلامی یکی هم مسئله ی بنیادین و بحث انگیز «رقص» و «سماع» و «موسیقی» است. مسئله ای که به بلندای بیش از یک هزاره در فقه و تصوّف اسلامی حضوری جدّی و فعّال داشته و ذهن خواصّ و عوام را به خود مشغول کرده است، همه خواهی نخواهی از آن سخن گفته اند و هم چنان می گویند، چه به نفی و نهی و انکار، و چه به تأیید و پذیرش و اثبات. در این دوره که بازار این مقوله باز و در خیل کثیر مردمِ به ظاهر مشتاق عرفان مقبولانه شیوع یافته چیزهایی را می توان دید که به راستی اصل و اساس این مسئله را مخدوش کرده و زیر سؤال می برد. امروزه در همه جا و به نام سماعِ صوفیانه یا عارفانه تا بخواهی می توان شهوت و نفس امّاره را ملاحظه کرد و حضور شیطان را در تحریک نفس به طور گسترده به تماشا نشست. معرکه های پرطرفدار و گسترده ی سماع در این زمان تبدیل به بازی هایی نمایشی و پارتی گونه شده و هرکس و ناکسی به خود اجازه داده و می دهد تا سماع کند و یا مقدّمات سماع را فراهم نماید. هر حرکتی که به زعم برخی موزون است رقص و سماع شده، و هر کسی با دف و تنبور موسیقیِ عرفانی اجرا میکند،جالب است که در برخی از این معرکه ها حضور سازهایی مثل ویولون و گیتار را نیز می توان دید. این همه لاقیدی و بی معرفتی کافی است تا دست فقیهان دین دوست و متعهّد را در نهی و نفی و طرد و تقبیح آن بازگذارد، و البتّه و به راستی باید پیش از فقیهان از آنجا که این امور آسیب زدن جدّی به پیکر تصوّف است توسّط اهل عرفان و تصوّف نقد و انتقاد شود و تا جای ممکن از حضور شیطان و جهل عوام و تلاش هوای نفس امّاره مانع شده و از تحرّکات آن کاست. انجمن های عرفانی و مولوی شناسی و تفسیر مثنوی که در ظرف یک دهه قارچ گونه و بی رویه رشد کرده و در هر کدام از این محافل هم ارکستر و ساز و آوازی حتماً باید باشد سبب رونقِ شب نشینی های بی درد شده و افراد با فرمهای گوناگونِ شیطان پسند و عارف گریز، وارد این انجمن ها می شوند و به راستی از چیزی که در آن جا خبری نیست «عرفان» و «مولانا» و «مثنوی» او و «معنویّت» است. این هر چهار، با علم راستین و عمل درست و راست سروکار دارند و صداقت و ایمان را می طلبند. زهد و ورع، طهارت و پاکیِ ظاهر و باطن، نماز و ذکر و دعا، روزه و ریاضت از امور دائمی و مورد اعتبار ایشان است و این همه چیزهایی است که در این محافل که جایی برای عرض اندام مدّعیان است در آنجا وجود نداشته، ندارد و بدین سان هم نخواهد داشت. آرایش ها و پوشش های افراد خود معلوم می کند که ایشان تا چه اندازه از عرفان و مولانا دور بوده و فاصله هایی غیر قابل محاسبه و از نوع مقیاس نوری دارند. محافلی که از ذکر و نماز و دعا و قرآن و حدیث فارغ بوده و این همه را زاید و مخالف راه تشخیص داده، و به جای آن کف زدن و خواندن و رقصیدن اصل و اساس کار قلمداد شده است. این عبارات شمایی است از سماع و موسیقیِ به ظاهر عرفانی امروزه که خود جای بحث و بررسی های فراوان دارد. و این راقم در صدد انجام نقدی بر آن در دفتری دیگر است. امّا واقع این است موضوعی که این همه قرن توانسته تداول عامّه یابد و در اکثر مناطق اسلامی حضوری جدّی و فعّال داشته باشد، قهراً اعتبار اینرا هم خواهد داشت که صاحبنظران به آن مشغول شوند و به دقّت و صحّت با استناد به مآخذ و منابع دست اوّل از آن بحث و گفتوگو کنند، چه به ردّ و انکار، و چه به قبول و اثبات. و بدیهی است که اگر این راقم می خواست که چنین امری را (مبتنی بر نگارش بحثِ پرجنجال سماع) آغاز نماید باید به تفصیل و در کمّیّتی بیشتر به این کار اقدام میکرد امّا در این رساله قصدی بر این موضوع نبوده و فقط نشـانه ها و نقاط قابل توجّهی از موسیقی و سماع را برای مشتاقان و دانشجویان به نمایش درآورده است و همان گونه که اشاره شد این کتاب را به منزله ی مقدّمه و تمهیدی از برای ورود به این بحث باید لحاظ کرد، و نه چیزی بیشتر، خاصّه این که این کتاب برگرفته از چهار سخنرانی است و طبیعتاً در سخنرانی باید از بسیاری مطالب به جهت حضور مخاطبان عام و گاه غیر متخصّص صرف نظر کرد و چیزی را گفت که راهگشا و حلّال مشکل باشد

    نظر

    اسکرول