آنچه که از خلال سخنان مشایخ تصوّف برای ما حاصل می‌شود معرفت خود، معرفت هستی و معرفت حق است. و این مثلثی است که من همواره از آن سخن گفته‌ام، خدا، جهان و انسان. اما صوفیان صافی و عارفان با معرفت، در این باره برای خود روشی خاص دارند که با دیگر طرق متفاوت است، شیوۀ ایشان اندوختن و افزودن نیست، بلکه تقلیل و کاستن بارِ یافته‌های خود است، که اغلب غیر اصولی و ناراست و زائد و به ضرورت، خواسته یا ناخواسته بر ذهن و ضمیر نشسته است؛ و لذا تصفیه را از طریق ریاضات مقدّم می‌دانند و این کاری اصولی است.